historiomat

ciekawostki historyczne

SORTUJ A-Z NAJNOWSZE
Car Mikołaj królem Polski

Zabawa na każdą okazję, czyli kilka słów o "żywych obrazach"

Ciemne sprawki krakowskich żaków
Na świętego Marcina gęsina…Zwyczaje i tradycje świętomarcińskie w Polsce

Zawód olender i inne zajęcia nadwiślańskich osadników

Przypadek niedoszłego królobójcy. Zamach na Zygmunta III Wazę.

"Białość jego pruska czerń pokryła". Zabiegi polonizacyjne w międzywojennych tekstach kultury dotyczących Gdańska

 Z wizytą w XIX-wiecznym Poznianiu. Wskazówki dla turystów w Podręczniku dla podróżujących po kontyniencie.
Wakacje z paszportem w Galicji, czyli jak w XIX wieku podróżowano do Krakowa
Wyścigi elegancji na Polach Mokotowskich. Warszawskie wyścigi konne
O dwóch takich co wstrzymali Słońce. Współpraca Mikołaja Kopernika i Jerzego Joachima Retyka

Wróżki, proroctwa, seanse spirytystyczne. Nietypowa moda w czasie okupacji

Co powie kot, co pokaże wosk? O wróżbach andrzejkowych

Oryginalnie Wrocław był zamieszkały przez Słowian. Wnioski Anglika z podróży do XIX-wiecznej stolicy Dolnego Śląska

Wypad królewicza do Wrocławia

Czy tylko syrena reprezentowała stolicę? O dawnych herbach Warszawy

Żarty poetów, czyli specyficzne poczucie humoru Wisławy Szymborskiej i… Zbigniewa Herberta

Boże Narodzenie w siedemnastowiecznej zagrodzie. Ekspozycja w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

Dawne warszawskie drapacze chmur

Wierzba mazowiecka czy olenderska? Drzewo – symbol w krajobrazie kulturowym

Spod strzechy na scenę…Wesele szamotulskie – historyczna inicjatywa, współczesna kontynuacja

Pierwszy Most na Wiśle. Cud techniki XVI wieku

Słodkie śledzie, pół czarnej i literacka "górka". Warszawska kawiarnia Mała Ziemiańska

 

Czułe liściki, pudełka-serca i zawroty głowy. Od kiedy są w Polsce znane walentynki?

Ach, cóż to był za ślub!

Gdingen. Kurort warszawskiej society

"Wisła stąd o milę, Staszów o milę, Kurozwęki o dwie…" U Oleśnickich i Zborowskich w Oleśnicy

Brytyjczyk zatrzymany w Tykocinie. Relacja z podróży Wać Pana Angielskiego dla „The New Monthly Magazine”

Niedorzeczne ogłoszenia i absurdalne porady. Primaaprilisowe wydawnictwa Juliana Tuwima i Antoniego Słonimskiego

Szybko, tanio i bezpiecznie? Turystyka wiślana w II Rzeczypospolitej

Bitwy, wytworne zabawy…Turnieje i inne obyczaje rycerskie na średniowiecznym Śląsku

"Bileciki, proszę". Historia tramwajów w przedwojennym Tarnowie

Tak pulchne, tak lekkie! Dlaczego w tłusty czwartek jemy pączki?

Starania o nowy styl polskiego teatru. Reduta (1919–1939) – niepowtarzalny projekt teatralny

Poszukiwanie nowej formuły spektaklu teatralnego. Teatr Cricot (1933–1939) – eksperymenty plastyków na scenie

Tatarzy i zwycięzca spod Wiednia. O Tatarach i kulturze tatarskiej w Polsce

"Kapitalne tło dla mebla", czyli historia tapet

Oczyszczająca moc wody i śmiechu, czyli śmigus-dyngus trzyma się mocno

 

"Ariańskie miasteczko" i jego patron. Wielkopolski Śmigiel i Eliasz Arciszewski

Zagadkowe zabójstwo książęcej małżonki

1666 róż! Szkółki książąt Lubomirskich

Obowiązki i zabawy dzieci wiejskich. W szkole powszechnej z Trzebosi w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej
Szampan i "z p. n. r.". Kilka słów o sylwestrze i Nowym Roku
Stocznia Gdańska. Tutaj wszystko się zaczęło

Morskie Oko nasze! Galicyjsko-węgierski spór o Morskie Oko w 1902 roku

"Sokół, pies i koń, nasi dawni towarzysze, pomału jeden za drugim w kąt idą…" Sokolnictwo w dawnej Polsce

Z Mazowsza na deski teatru The Globe, czyli Piastowie u Szekspira
Kłopotliwa przesyłka? Serce Fryderyka Chopina.

Przed południem nie nosi się biżuterii. Modowy savoir-vivre w latach trzydziestych XX wieku

Łyżka za cholewą, czyli o sarmackich zwyczajach stołowych

RWD, czyli ludzie i samoloty w II Rzeczypospolitej

Toruński ród piernikarski ― Rodzina Weese

Róża i lilia z Sycylii. Wizerunki księżniczki z Palermo, patronki od morowego powietrza na ziemi wschowskiej
Rośliny w mieszkaniu, czyli kiedy pokochaliśmy monstery
"Niechże nas zawsze strzeże twa obrona/Od morowego powietrza, prosimy…" Święty Roch z Montpellier, patron zadżumionych w Lesznie i Wschowie

Riksza – alternatywny środek transportu miejskiego w czasie okupacji

W poszukiwaniu własnej drogi. Reformacja i kontrreformacja na Śląsku Cieszyńskim

Weźmij kapłona, ochędoż pięknie a daj na stół” – czyli o czytaniu staropolskich receptur

Z piskiem opon po bezdrożach. Rajdy automobilowe w dwudziestoleciu międzywojennym

"Najsłynniejsza powieść polska". "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza

Puszcza dla żubrów! Ochrona białowieskiej przyrody po I wojnie światowej

Polskie skrzydła z polskich fabryk. Przemysł lotniczy w II Rzeczypospolitej

Przemoc i rozboje w Warszawie w czasach panowania Jana III Sobieskiego
„Dlaczego kurek nie boli głowa? Bo zażywają Kogutka!”  Kilka słów o najpopularniejszym środku przeciwbólowym w przedwojennej Polsce

"Czuję, że na tamten świat idę…" Procesy czarownic w dawnej Polsce

Od orzechów do odkurzaczy, czyli historia prezentów gwiazdkowych
Kraków płonie!

Szczupaki, karpie, liny, łososie – zwyczajnie lub na kolorowo. Ryba, czyli tradycyjne, postne danie na wigilijnym stole.

Uprowadzony monarcha ucieka. Porwanie Stanisława Augusta Poniatowskiego

Jak zdobyć rękę panny, czyli odważny poradnik Aleksandra Pawła Zatorskiego

 

Po polsku u Ducha Świętego. Szkoła i kościół pod wezwaniem Świętego Ducha w Winnipeg, Manitoba w Kanadzie

Deutsche Post Osten. Polacy w Niemieckiej Poczcie Wschód na terenie Generalnego Gubernatorstwa

Bardzo długie pożegnanie. Pogrzeb Marszałka Piłsudskiego

Bezkopertka lub otwartolist. Skąd się wzięła nazwa „pocztówka”?
Poczta, czyli konie rozstawne. Jak spór o spadek przyczynił się do powołania polskiej poczty?
Piżama plażowa – letni "must-have" międzywojennych elegantek, czyli kilka słów o najwygodniejszym stroju na wakacje
Sekret toruńskich pierników. słynnych smakołykach z „piernikowego miasta”

Pierniki dla królów i Marszałka Piłsudskiego. Tradycje patriotyczne w historii toruńskiego piernikarstwa

Laboratorium przyrody dostępne dla wszystkich. Pieniny – pierwszy polski park narodowy

"Pieszy do spraw rycerskich sposobny". Piechota wybraniecka króla Stefana Batorego

Piast w kąpieli, czyli jak to z tą higieną niegdyś bywało…

Czy Tadeusz Kościuszko lubił haftować? Artystyczne zainteresowania Naczelnika

Od zielonej gałązki do wielobarwnej „tyczki”. Tradycja strojenia palm wielkanocnych

Więzienna miłość Małej i Ju, czyli „kocham cię” alfabetem Morse’a

Rajskie jabłuszka, pierniczki, gwiazdy i anielskie włosy, czyli magia ozdób choinkowych

 

Ormianie - kultura, pieniądze, egzotyka?

W stronę orientalizmu. Podróż Adama i Katarzyny Potockich do Egiptu, Turcji, Syrii i Ziemi Świętej

"Tu był dla nich raj, kiedy lała się woda". O kim opowiada Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim, oddział Muzeum Mazowieckiego w Płocku?

Zamkowy zegar znowu odmierza czas…Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie

Marzenia o Zamku. Koncepcje odbudowy rezydencji królewskiej w powojennej Warszawie

Z morza ruin w osiedle socjalistyczne. Odbudowa Gdańska po II wojnie światowej

Śmiercicha i nowe lotko. Wielkopolskie zwyczaje śródpościa

Czas przemian, "żywego ognia", wody i ziół. Noc w roku pełna tajemnic i mocy

Do dołu, do kanału, na ulicę… Sposoby radzenia sobie z nieczystościami w dawnych miastach

Spór o pomnik świętego w protestanckim mieście. Interwencja królewska w sprawie figury świętego Jana Nepomucena we Wschowie

Od Berlina do Szanghaju. Neony w Warszawie po II wojnie światowej

Na "zubkach" z Zakopanego do Worochty, czyli narty i narciarstwo w II Rzeczypospolitej

Na falach eteru. O początkach polskiej radiofonii

MS "Chrobry". Transatlantyk, który dostał się do polskiej literatury

„Perfectly wonderful”. Helena Modrzejewska za oceanem

Gdy Mikołaj był mały. Wczesna edukacja Mikołaja Kopernika

Miasto w budowie. Odbudowa Kalisza w latach 1914–1939

Jadwiga ku światłu. Historia szczecineckich wolnomularzy
Jak królowa Maria Kazimiera zbożem z Francją handlowała
"Ty i Ja": – modny "koszyk z kulturą i cywilizacją", czyli kilka słów o pierwszym polskim piśmie lajfstajlowym czyli kilka słów o pierwszym polskim piśmie lajfstajlowym

Budujemy D.O.M.! Czyli garść fachowych instrukcji z międzywojennego czasopisma „Dom, Osiedle, Mieszkanie”

 

Holendrować na ślizgawce, czyli od kiedy jeździmy na łyżwach

Gęś na ołtarzu królowej nauk. Lwowska szkoła matematyczna na fotografiach ze zbiorów Muzeum Książąt Lubomirskich

"Wbrew kalwińskiemu obrazoburstwu", czyli jak odróżnić luteranina od kalwinisty na nowożytnym Śląsku

Lublin. Międzynarodowe centrum żydowskiego życia naukowego i religijnego
Kutia – przysmak wigilijny kresów
Jak trwoga, to do Boga. O pielgrzymowaniu w piętnastowiecznym Krakowie
Przez śniegi – romantycznie i z fantazją, czyli kuligi w dawnej Polsce

"Ziemniaki na pierwsze… na drugie… na trzecie". Kuchnia w czasie okupacji hitlerowskiej

Siake fusier, schwobe klycke, siulte ohre. Z kuchni mazowieckich olendrów

Polscy krzyżowcy. Piastowie w Ziemi Świętej

Król Artur z Torunia. Średniowieczne malowidła ścienne odkryte w kamienicy przy ulicy Żeglarskiej 16

Wiosna odmładza serca, a Nivea skórę, czyli kilka słów o najpopularniejszym kremie na świecie

Kraków. Główna siedziba władcy monarszej
Kowboje morscy. Z pomocą dla zniszczonej wojną Polski

"Nigdy nie upodobnię się do księcia polskiego Bolesława…" Kosmas w "Kronice Czechów" o Polakach

Bez konia ani rusz. Koń w kulturze, gospodarce i polityce II Rzeczypospolitej

 

Królewskie gipsy straszą studentów… O kolekcji kopii rzeźb zgromadzonej przez króla Stanisława Augusta

Kolejarz to brzmi dumnie. Znaczenie polityczne i status społeczny kolejarzy w II Rzeczypospolitej

Dlaczego "Fabryczna"? Sto pięćdziesiąt lat kolei w Łodzi

Niepodległość na torach. Rozwój przemysłu kolejowego w II Rzeczypospolitej

Pałacowe spa królowej Marysieńki. Rzecz o domowych kąpielach i podróżach do wód

Napoje bogów. Początki popularności kawy i czekolady w Europie i w Polsce

Dwa miesiące szaleństwa, czyli karnawał, ostatki lub zapusty

Brak wolnych mieszkań w Warszawie. O problemach lokalowych siedemnastowiecznych warszawiaków

O śmierci Jaśka Kmity. Relacje polsko-węgierskie za panowania Ludwika Węgierskiego

Izis leczy i upiększa. Legendarny salon kosmetyczny i jego neonowy szyld

„Aj em e pool”. Informatory i samouczki dla emigrantów w drugiej połowie XIX wieku i w okresie międzywojennym

Górale z Czarnohory. Huculi w kulturze i polityce II Rzeczypospolitej

Jak grać (Chopina), żeby wygrać? 31 lat po największym skandalu Konkursu Chopinowskiego młodzi pianiści znów stają w szranki

Jak zniknęła rzeka? Historia Babinki i dzieje diaspory żydowskiej w Kaliszu

Jak często należy myć włosy? Higiena w polskich domach w czasie okupacji

"Żebyś ty Kasiu róż przy niedzieli swe brudne nogi umyła". Higiena wiejska na wystawie w chacie z Jeziórka w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Chwalebne skutki uczty kanclerza Mikołaja. O fundacji klasztoru w Henrykowie i powstaniu Księgi henrykowskiej

"Zamach" na noblistę. O niefortunnym zakładzie Henryka Sienkiewicza z Różą Raczyńską

Gaz na ulicach, czyli krótka historia Gazowni Warszawskiej
Tadeusz z Warszwy. Fikcyjny prawnuk Jana III Sobieskiego

Polska fasola z orzełkiem. Jak w czasach niewoli pielęgnowano tradycje niepodległościowe, uprawiając roślinę strączkową

Pierwszy polski artysta w Japonii, czyli Juliana Fałata podróż dookoła świata

Opony z polskiego kauczuku. Powstanie Fabryki Gum Jezdnych "Stomil" w Dębicy

Reportaże tajnego agenta, poemat i przechwycone listy. Emigracja zarobkowa do Brazylii na przełomie XIX i XX wieku: echa w literaturze i świadectwo w listach ocalonych z pożogi wojennej

 

Pracowita emerytura królowej Bony
730 milionów posiłków, czyli działalność American Relief Administration (ARA) w Polsce 1919–1922

"Mrówki" i "Baba-Dziwo". Zaangażowane dramaty Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej na scenie Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie

„Pieprzno i szafranno, mościa panno” – kilka słów o kuchni staropolskiej

Jak spędzano czas wolny na dworze Jana III Sobieskiego?

Od żółwi do jedwabnych pończoch. Czarny rynek w okupowanej Warszawie

 

"Dżumy, wojny zmień wyrok/Niechaj słów Twych nie zatracim/Starym, młodym ku radości/Nie poskąp swej miłości". Dżuma w Lesznie w latach 1709–1710

Z Cîteaux do Polski. Działalność cystersów na ziemiach polskich

Z ziemi włoskiej (i nie tylko) do Polski. Cudzoziemcy w szesnastowiecznej Polsce
Co jadano na dworze Jana III? O potrawach na siedemnastowiecznym stole
Ciocia UNRRA, czyli co można było znaleźć w słynnych paczkach z Ameryki
Moda na choinkę. Drzewko bożonarodzeniowe w polskiej tradycji

Gdzie koza chodzi…Kujawskie zwyczaje końca karnawału

Zbrojne powstanie i cud w Świątyni Jerozolimskiej, czyli skąd się wzięła Chanuka

Prawda "pomiędzy wierszami".  Cenzura w PRL

Słodki smak pamięci. Olenderskie powidła buraczane

Buty na słoninie. Bikiniarze i zbuntowana moda w powojennej Polsce

 

Król polskiej floty. MS „Batory” ― komfortowy transatlantyk bohaterem wojennych konwojów

„Ani kroku bez Baty”*, czyli kilka słów o czeskim imperium obuwniczym
Żoliborz barakowy, czyli mroczne oblicze II Rzeczypospolitej

Kotylion w karneciku. Warszawskie bale na przełomie XIX i XX wieku

Śledź u medyków. Bale karnawałowe w przedwojennej Warszawie

Polska piechota "strzelała znacznie spokojniej i celniej od rosyjskiej". Armia doby Królestwa Kongresowego – ach, cóż to było za wojsko!

Kaktusy, ruchomy parkiet i śmietanka towarzyska. Słynny międzywojenny warszawski lokal rozrywkowy Adria

Jajecznica à la Ravaillac, czyli słów kilka o niezwykłej przygodzie Jakuba Sobieskiego w Paryżu
Migdałowy król, szczodraki i Mędrcy ze Wschodu, czyli 6 stycznia w polskiej tradycji
"Przeziębiaj się co dzień" i "metoda Prysznica". O modzie na kąpiele zimowe