historiomat

ciekawostki historyczne

SORTUJ A-Z NAJNOWSZE
"Przeziębiaj się co dzień" i "metoda Prysznica". O modzie na kąpiele zimowe
Migdałowy król, szczodraki i Mędrcy ze Wschodu, czyli 6 stycznia w polskiej tradycji
Jajecznica à la Ravaillac, czyli słów kilka o niezwykłej przygodzie Jakuba Sobieskiego w Paryżu

Kaktusy, ruchomy parkiet i śmietanka towarzyska. Słynny międzywojenny warszawski lokal rozrywkowy Adria

Polska piechota "strzelała znacznie spokojniej i celniej od rosyjskiej". Armia doby Królestwa Kongresowego – ach, cóż to było za wojsko!

Śledź u medyków. Bale karnawałowe w przedwojennej Warszawie

Kotylion w karneciku. Warszawskie bale na przełomie XIX i XX wieku

Żoliborz barakowy, czyli mroczne oblicze II Rzeczypospolitej
„Ani kroku bez Baty”*, czyli kilka słów o czeskim imperium obuwniczym

Król polskiej floty. MS „Batory” ― komfortowy transatlantyk bohaterem wojennych konwojów

Buty na słoninie. Bikiniarze i zbuntowana moda w powojennej Polsce

 

Słodki smak pamięci. Olenderskie powidła buraczane

Prawda "pomiędzy wierszami".  Cenzura w PRL

Zbrojne powstanie i cud w Świątyni Jerozolimskiej, czyli skąd się wzięła Chanuka

Gdzie koza chodzi…Kujawskie zwyczaje końca karnawału

Moda na choinkę. Drzewko bożonarodzeniowe w polskiej tradycji
Ciocia UNRRA, czyli co można było znaleźć w słynnych paczkach z Ameryki
Co jadano na dworze Jana III? O potrawach na siedemnastowiecznym stole
Z ziemi włoskiej (i nie tylko) do Polski. Cudzoziemcy w szesnastowiecznej Polsce

Z Cîteaux do Polski. Działalność cystersów na ziemiach polskich

"Dżumy, wojny zmień wyrok/Niechaj słów Twych nie zatracim/Starym, młodym ku radości/Nie poskąp swej miłości". Dżuma w Lesznie w latach 1709–1710

Od żółwi do jedwabnych pończoch. Czarny rynek w okupowanej Warszawie

 

Jak spędzano czas wolny na dworze Jana III Sobieskiego?

„Pieprzno i szafranno, mościa panno” – kilka słów o kuchni staropolskiej

"Mrówki" i "Baba-Dziwo". Zaangażowane dramaty Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej na scenie Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie

730 milionów posiłków, czyli działalność American Relief Administration (ARA) w Polsce 1919–1922
Pracowita emerytura królowej Bony

Reportaże tajnego agenta, poemat i przechwycone listy. Emigracja zarobkowa do Brazylii na przełomie XIX i XX wieku: echa w literaturze i świadectwo w listach ocalonych z pożogi wojennej

 

Opony z polskiego kauczuku. Powstanie Fabryki Gum Jezdnych "Stomil" w Dębicy

Pierwszy polski artysta w Japonii, czyli Juliana Fałata podróż dookoła świata

Polska fasola z orzełkiem. Jak w czasach niewoli pielęgnowano tradycje niepodległościowe, uprawiając roślinę strączkową

Tadeusz z Warszwy. Fikcyjny prawnuk Jana III Sobieskiego
Gaz na ulicach, czyli krótka historia Gazowni Warszawskiej

"Zamach" na noblistę. O niefortunnym zakładzie Henryka Sienkiewicza z Różą Raczyńską

Chwalebne skutki uczty kanclerza Mikołaja. O fundacji klasztoru w Henrykowie i powstaniu Księgi henrykowskiej

"Żebyś ty Kasiu róż przy niedzieli swe brudne nogi umyła". Higiena wiejska na wystawie w chacie z Jeziórka w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Jak często należy myć włosy? Higiena w polskich domach w czasie okupacji

Jak zniknęła rzeka? Historia Babinki i dzieje diaspory żydowskiej w Kaliszu

Jak grać (Chopina), żeby wygrać? 31 lat po największym skandalu Konkursu Chopinowskiego młodzi pianiści znów stają w szranki

Górale z Czarnohory. Huculi w kulturze i polityce II Rzeczypospolitej

„Aj em e pool”. Informatory i samouczki dla emigrantów w drugiej połowie XIX wieku i w okresie międzywojennym

Izis leczy i upiększa. Legendarny salon kosmetyczny i jego neonowy szyld

O śmierci Jaśka Kmity. Relacje polsko-węgierskie za panowania Ludwika Węgierskiego

Brak wolnych mieszkań w Warszawie. O problemach lokalowych siedemnastowiecznych warszawiaków

Dwa miesiące szaleństwa, czyli karnawał, ostatki lub zapusty

Napoje bogów. Początki popularności kawy i czekolady w Europie i w Polsce

Pałacowe spa królowej Marysieńki. Rzecz o domowych kąpielach i podróżach do wód

Niepodległość na torach. Rozwój przemysłu kolejowego w II Rzeczypospolitej

Dlaczego "Fabryczna"? Sto pięćdziesiąt lat kolei w Łodzi

Kolejarz to brzmi dumnie. Znaczenie polityczne i status społeczny kolejarzy w II Rzeczypospolitej

Królewskie gipsy straszą studentów… O kolekcji kopii rzeźb zgromadzonej przez króla Stanisława Augusta

Bez konia ani rusz. Koń w kulturze, gospodarce i polityce II Rzeczypospolitej

 

"Nigdy nie upodobnię się do księcia polskiego Bolesława…" Kosmas w "Kronice Czechów" o Polakach

Kowboje morscy. Z pomocą dla zniszczonej wojną Polski
Kraków. Główna siedziba władcy monarszej

Wiosna odmładza serca, a Nivea skórę, czyli kilka słów o najpopularniejszym kremie na świecie

Król Artur z Torunia. Średniowieczne malowidła ścienne odkryte w kamienicy przy ulicy Żeglarskiej 16

Polscy krzyżowcy. Piastowie w Ziemi Świętej

Siake fusier, schwobe klycke, siulte ohre. Z kuchni mazowieckich olendrów

"Ziemniaki na pierwsze… na drugie… na trzecie". Kuchnia w czasie okupacji hitlerowskiej

Przez śniegi – romantycznie i z fantazją, czyli kuligi w dawnej Polsce
Jak trwoga, to do Boga. O pielgrzymowaniu w piętnastowiecznym Krakowie
Kutia – przysmak wigilijny kresów
Lublin. Międzynarodowe centrum żydowskiego życia naukowego i religijnego

"Wbrew kalwińskiemu obrazoburstwu", czyli jak odróżnić luteranina od kalwinisty na nowożytnym Śląsku

Gęś na ołtarzu królowej nauk. Lwowska szkoła matematyczna na fotografiach ze zbiorów Muzeum Książąt Lubomirskich

Holendrować na ślizgawce, czyli od kiedy jeździmy na łyżwach

Budujemy D.O.M.! Czyli garść fachowych instrukcji z międzywojennego czasopisma „Dom, Osiedle, Mieszkanie”

 

"Ty i Ja": – modny "koszyk z kulturą i cywilizacją", czyli kilka słów o pierwszym polskim piśmie lajfstajlowym czyli kilka słów o pierwszym polskim piśmie lajfstajlowym
Jak królowa Maria Kazimiera zbożem z Francją handlowała
Jadwiga ku światłu. Historia szczecineckich wolnomularzy

Miasto w budowie. Odbudowa Kalisza w latach 1914–1939

Gdy Mikołaj był mały. Wczesna edukacja Mikołaja Kopernika

„Perfectly wonderful”. Helena Modrzejewska za oceanem

MS "Chrobry". Transatlantyk, który dostał się do polskiej literatury

Na falach eteru. O początkach polskiej radiofonii

Na "zubkach" z Zakopanego do Worochty, czyli narty i narciarstwo w II Rzeczypospolitej

Od Berlina do Szanghaju. Neony w Warszawie po II wojnie światowej

Spór o pomnik świętego w protestanckim mieście. Interwencja królewska w sprawie figury świętego Jana Nepomucena we Wschowie

Do dołu, do kanału, na ulicę… Sposoby radzenia sobie z nieczystościami w dawnych miastach

Czas przemian, "żywego ognia", wody i ziół. Noc w roku pełna tajemnic i mocy

Śmiercicha i nowe lotko. Wielkopolskie zwyczaje śródpościa

Z morza ruin w osiedle socjalistyczne. Odbudowa Gdańska po II wojnie światowej

Marzenia o Zamku. Koncepcje odbudowy rezydencji królewskiej w powojennej Warszawie

Zamkowy zegar znowu odmierza czas…Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie

"Tu był dla nich raj, kiedy lała się woda". O kim opowiada Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim, oddział Muzeum Mazowieckiego w Płocku?

W stronę orientalizmu. Podróż Adama i Katarzyny Potockich do Egiptu, Turcji, Syrii i Ziemi Świętej

Ormianie - kultura, pieniądze, egzotyka?

Rajskie jabłuszka, pierniczki, gwiazdy i anielskie włosy, czyli magia ozdób choinkowych

 

Więzienna miłość Małej i Ju, czyli „kocham cię” alfabetem Morse’a

Od zielonej gałązki do wielobarwnej „tyczki”. Tradycja strojenia palm wielkanocnych

Czy Tadeusz Kościuszko lubił haftować? Artystyczne zainteresowania Naczelnika

Piast w kąpieli, czyli jak to z tą higieną niegdyś bywało…

"Pieszy do spraw rycerskich sposobny". Piechota wybraniecka króla Stefana Batorego

Laboratorium przyrody dostępne dla wszystkich. Pieniny – pierwszy polski park narodowy

Pierniki dla królów i Marszałka Piłsudskiego. Tradycje patriotyczne w historii toruńskiego piernikarstwa

Sekret toruńskich pierników. słynnych smakołykach z „piernikowego miasta”
Piżama plażowa – letni "must-have" międzywojennych elegantek, czyli kilka słów o najwygodniejszym stroju na wakacje
Poczta, czyli konie rozstawne. Jak spór o spadek przyczynił się do powołania polskiej poczty?
Bezkopertka lub otwartolist. Skąd się wzięła nazwa „pocztówka”?

Bardzo długie pożegnanie. Pogrzeb Marszałka Piłsudskiego

Deutsche Post Osten. Polacy w Niemieckiej Poczcie Wschód na terenie Generalnego Gubernatorstwa

Po polsku u Ducha Świętego. Szkoła i kościół pod wezwaniem Świętego Ducha w Winnipeg, Manitoba w Kanadzie

Jak zdobyć rękę panny, czyli odważny poradnik Aleksandra Pawła Zatorskiego

 

Uprowadzony monarcha ucieka. Porwanie Stanisława Augusta Poniatowskiego

Szczupaki, karpie, liny, łososie – zwyczajnie lub na kolorowo. Ryba, czyli tradycyjne, postne danie na wigilijnym stole.

Kraków płonie!
Od orzechów do odkurzaczy, czyli historia prezentów gwiazdkowych

"Czuję, że na tamten świat idę…" Procesy czarownic w dawnej Polsce

„Dlaczego kurek nie boli głowa? Bo zażywają Kogutka!”  Kilka słów o najpopularniejszym środku przeciwbólowym w przedwojennej Polsce
Przemoc i rozboje w Warszawie w czasach panowania Jana III Sobieskiego

Polskie skrzydła z polskich fabryk. Przemysł lotniczy w II Rzeczypospolitej

Puszcza dla żubrów! Ochrona białowieskiej przyrody po I wojnie światowej

"Najsłynniejsza powieść polska". "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza

Z piskiem opon po bezdrożach. Rajdy automobilowe w dwudziestoleciu międzywojennym

Weźmij kapłona, ochędoż pięknie a daj na stół” – czyli o czytaniu staropolskich receptur

W poszukiwaniu własnej drogi. Reformacja i kontrreformacja na Śląsku Cieszyńskim

Riksza – alternatywny środek transportu miejskiego w czasie okupacji

"Niechże nas zawsze strzeże twa obrona/Od morowego powietrza, prosimy…" Święty Roch z Montpellier, patron zadżumionych w Lesznie i Wschowie
Rośliny w mieszkaniu, czyli kiedy pokochaliśmy monstery
Róża i lilia z Sycylii. Wizerunki księżniczki z Palermo, patronki od morowego powietrza na ziemi wschowskiej

Toruński ród piernikarski ― Rodzina Weese

RWD, czyli ludzie i samoloty w II Rzeczypospolitej

Łyżka za cholewą, czyli o sarmackich zwyczajach stołowych

Przed południem nie nosi się biżuterii. Modowy savoir-vivre w latach trzydziestych XX wieku

Kłopotliwa przesyłka? Serce Fryderyka Chopina.
Z Mazowsza na deski teatru The Globe, czyli Piastowie u Szekspira

"Sokół, pies i koń, nasi dawni towarzysze, pomału jeden za drugim w kąt idą…" Sokolnictwo w dawnej Polsce

Morskie Oko nasze! Galicyjsko-węgierski spór o Morskie Oko w 1902 roku

Stocznia Gdańska. Tutaj wszystko się zaczęło
Szampan i "z p. n. r.". Kilka słów o sylwestrze i Nowym Roku
Obowiązki i zabawy dzieci wiejskich. W szkole powszechnej z Trzebosi w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

1666 róż! Szkółki książąt Lubomirskich

Zagadkowe zabójstwo książęcej małżonki

"Ariańskie miasteczko" i jego patron. Wielkopolski Śmigiel i Eliasz Arciszewski

Oczyszczająca moc wody i śmiechu, czyli śmigus-dyngus trzyma się mocno

 

"Kapitalne tło dla mebla", czyli historia tapet

Tatarzy i zwycięzca spod Wiednia. O Tatarach i kulturze tatarskiej w Polsce

Poszukiwanie nowej formuły spektaklu teatralnego. Teatr Cricot (1933–1939) – eksperymenty plastyków na scenie

Starania o nowy styl polskiego teatru. Reduta (1919–1939) – niepowtarzalny projekt teatralny

Tak pulchne, tak lekkie! Dlaczego w tłusty czwartek jemy pączki?

"Bileciki, proszę". Historia tramwajów w przedwojennym Tarnowie

Bitwy, wytworne zabawy…Turnieje i inne obyczaje rycerskie na średniowiecznym Śląsku

Szybko, tanio i bezpiecznie? Turystyka wiślana w II Rzeczypospolitej

Niedorzeczne ogłoszenia i absurdalne porady. Primaaprilisowe wydawnictwa Juliana Tuwima i Antoniego Słonimskiego

Brytyjczyk zatrzymany w Tykocinie. Relacja z podróży Wać Pana Angielskiego dla „The New Monthly Magazine”

"Wisła stąd o milę, Staszów o milę, Kurozwęki o dwie…" U Oleśnickich i Zborowskich w Oleśnicy

Gdingen. Kurort warszawskiej society

Ach, cóż to był za ślub!

Czułe liściki, pudełka-serca i zawroty głowy. Od kiedy są w Polsce znane walentynki?

Słodkie śledzie, pół czarnej i literacka "górka". Warszawska kawiarnia Mała Ziemiańska

 

Pierwszy Most na Wiśle. Cud techniki XVI wieku

Spod strzechy na scenę…Wesele szamotulskie – historyczna inicjatywa, współczesna kontynuacja

Wierzba mazowiecka czy olenderska? Drzewo – symbol w krajobrazie kulturowym

Dawne warszawskie drapacze chmur

Boże Narodzenie w siedemnastowiecznej zagrodzie. Ekspozycja w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

Żarty poetów, czyli specyficzne poczucie humoru Wisławy Szymborskiej i… Zbigniewa Herberta

Czy tylko syrena reprezentowała stolicę? O dawnych herbach Warszawy

Wypad królewicza do Wrocławia

Oryginalnie Wrocław był zamieszkały przez Słowian. Wnioski Anglika z podróży do XIX-wiecznej stolicy Dolnego Śląska

Co powie kot, co pokaże wosk? O wróżbach andrzejkowych

Wróżki, proroctwa, seanse spirytystyczne. Nietypowa moda w czasie okupacji

O dwóch takich co wstrzymali Słońce. Współpraca Mikołaja Kopernika i Jerzego Joachima Retyka
Wyścigi elegancji na Polach Mokotowskich. Warszawskie wyścigi konne
Wakacje z paszportem w Galicji, czyli jak w XIX wieku podróżowano do Krakowa
 Z wizytą w XIX-wiecznym Poznianiu. Wskazówki dla turystów w Podręczniku dla podróżujących po kontyniencie.

"Białość jego pruska czerń pokryła". Zabiegi polonizacyjne w międzywojennych tekstach kultury dotyczących Gdańska

Przypadek niedoszłego królobójcy. Zamach na Zygmunta III Wazę.

Zawód olender i inne zajęcia nadwiślańskich osadników

Na świętego Marcina gęsina…Zwyczaje i tradycje świętomarcińskie w Polsce
Ciemne sprawki krakowskich żaków

Zabawa na każdą okazję, czyli kilka słów o "żywych obrazach"

Car Mikołaj królem Polski