historiomat

ciekawostki historyczne

SORTUJ A-Z NAJNOWSZE

"Zamach" na noblistę. O niefortunnym zakładzie Henryka Sienkiewicza z Różą Raczyńską

"Bileciki, proszę". Historia tramwajów w przedwojennym Tarnowie

1666 róż! Szkółki książąt Lubomirskich

MS "Chrobry". Transatlantyk, który dostał się do polskiej literatury

"Mrówki" i "Baba-Dziwo". Zaangażowane dramaty Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej na scenie Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie

Na "zubkach" z Zakopanego do Worochty, czyli narty i narciarstwo w II Rzeczypospolitej

Morskie Oko nasze! Galicyjsko-węgierski spór o Morskie Oko w 1902 roku

Gęś na ołtarzu królowej nauk. Lwowska szkoła matematyczna na fotografiach ze zbiorów Muzeum Książąt Lubomirskich

Na falach eteru. O początkach polskiej radiofonii

Starania o nowy styl polskiego teatru. Reduta (1919–1939) – niepowtarzalny projekt teatralny

Szybko, tanio i bezpiecznie? Turystyka wiślana w II Rzeczypospolitej

Jak zdobyć rękę panny, czyli odważny poradnik Aleksandra Pawła Zatorskiego

 

Poszukiwanie nowej formuły spektaklu teatralnego. Teatr Cricot (1933–1939) – eksperymenty plastyków na scenie

"Żebyś ty Kasiu róż przy niedzieli swe brudne nogi umyła". Higiena wiejska na wystawie w chacie z Jeziórka w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Prawda "pomiędzy wierszami".  Cenzura w PRL

Do dołu, do kanału, na ulicę… Sposoby radzenia sobie z nieczystościami w dawnych miastach

Jak zniknęła rzeka? Historia Babinki i dzieje diaspory żydowskiej w Kaliszu

"Czuję, że na tamten świat idę…" Procesy czarownic w dawnej Polsce

Opony z polskiego kauczuku. Powstanie Fabryki Gum Jezdnych "Stomil" w Dębicy

730 milionów posiłków, czyli działalność American Relief Administration (ARA) w Polsce 1919–1922

"Najsłynniejsza powieść polska". "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza

Gdzie koza chodzi…Kujawskie zwyczaje końca karnawału

Rośliny w mieszkaniu, czyli kiedy pokochaliśmy monstery
Migdałowy król, szczodraki i Mędrcy ze Wschodu, czyli 6 stycznia w polskiej tradycji

Co powie kot, co pokaże wosk? O wróżbach andrzejkowych

Bez konia ani rusz. Koń w kulturze, gospodarce i polityce II Rzeczypospolitej

 

"Tu był dla nich raj, kiedy lała się woda". O kim opowiada Skansen Osadnictwa Nadwiślańskiego w Wiączeminie Polskim, oddział Muzeum Mazowieckiego w Płocku?

"Białość jego pruska czerń pokryła". Zabiegi polonizacyjne w międzywojennych tekstach kultury dotyczących Gdańska

W poszukiwaniu własnej drogi. Reformacja i kontrreformacja na Śląsku Cieszyńskim

"Ty i Ja": – modny "koszyk z kulturą i cywilizacją", czyli kilka słów o pierwszym polskim piśmie lajfstajlowym czyli kilka słów o pierwszym polskim piśmie lajfstajlowym

Jak grać (Chopina), żeby wygrać? 31 lat po największym skandalu Konkursu Chopinowskiego młodzi pianiści znów stają w szranki

Górale z Czarnohory. Huculi w kulturze i polityce II Rzeczypospolitej

Siake fusier, schwobe klycke, siulte ohre. Z kuchni mazowieckich olendrów

"Wbrew kalwińskiemu obrazoburstwu", czyli jak odróżnić luteranina od kalwinisty na nowożytnym Śląsku

Z morza ruin w osiedle socjalistyczne. Odbudowa Gdańska po II wojnie światowej

Puszcza dla żubrów! Ochrona białowieskiej przyrody po I wojnie światowej

Królewskie gipsy straszą studentów… O kolekcji kopii rzeźb zgromadzonej przez króla Stanisława Augusta

Izis leczy i upiększa. Legendarny salon kosmetyczny i jego neonowy szyld

Słodki smak pamięci. Olenderskie powidła buraczane

Tatarzy i zwycięzca spod Wiednia. O Tatarach i kulturze tatarskiej w Polsce

Kowboje morscy. Z pomocą dla zniszczonej wojną Polski

Marzenia o Zamku. Koncepcje odbudowy rezydencji królewskiej w powojennej Warszawie

Zamkowy zegar znowu odmierza czas…Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie

Z Mazowsza na deski teatru The Globe, czyli Piastowie u Szekspira
Obowiązki i zabawy dzieci wiejskich. W szkole powszechnej z Trzebosi w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

Zawód olender i inne zajęcia nadwiślańskich osadników

Dwa miesiące szaleństwa, czyli karnawał, ostatki lub zapusty

Tak pulchne, tak lekkie! Dlaczego w tłusty czwartek jemy pączki?

Holendrować na ślizgawce, czyli od kiedy jeździmy na łyżwach

"Przeziębiaj się co dzień" i "metoda Prysznica". O modzie na kąpiele zimowe

Słodkie śledzie, pół czarnej i literacka "górka". Warszawska kawiarnia Mała Ziemiańska

 

Miasto w budowie. Odbudowa Kalisza w latach 1914–1939

RWD, czyli ludzie i samoloty w II Rzeczypospolitej

"Pieszy do spraw rycerskich sposobny". Piechota wybraniecka króla Stefana Batorego

Polska piechota "strzelała znacznie spokojniej i celniej od rosyjskiej". Armia doby Królestwa Kongresowego – ach, cóż to było za wojsko!
Szampan i "z p. n. r.". Kilka słów o sylwestrze i Nowym Roku

Kaktusy, ruchomy parkiet i śmietanka towarzyska. Słynny międzywojenny warszawski lokal rozrywkowy Adria

O dwóch takich co wstrzymali Słońce. Współpraca Mikołaja Kopernika i Jerzego Joachima Retyka

Wierzba mazowiecka czy olenderska? Drzewo – symbol w krajobrazie kulturowym

Na świętego Marcina gęsina…Zwyczaje i tradycje świętomarcińskie w Polsce

Deutsche Post Osten. Polacy w Niemieckiej Poczcie Wschód na terenie Generalnego Gubernatorstwa

Ciocia UNRRA, czyli co można było znaleźć w słynnych paczkach z Ameryki

Wróżki, proroctwa, seanse spirytystyczne. Nietypowa moda w czasie okupacji

"Sokół, pies i koń, nasi dawni towarzysze, pomału jeden za drugim w kąt idą…" Sokolnictwo w dawnej Polsce

"Ariańskie miasteczko" i jego patron. Wielkopolski Śmigiel i Eliasz Arciszewski

"Wisła stąd o milę, Staszów o milę, Kurozwęki o dwie…" U Oleśnickich i Zborowskich w Oleśnicy

Riksza – alternatywny środek transportu miejskiego w czasie okupacji

Z Cîteaux do Polski. Działalność cystersów na ziemiach polskich

Czas przemian, "żywego ognia", wody i ziół. Noc w roku pełna tajemnic i mocy

Bardzo długie pożegnanie. Pogrzeb Marszałka Piłsudskiego

Piast w kąpieli, czyli jak to z tą higieną niegdyś bywało…

"Kapitalne tło dla mebla", czyli historia tapet

"Nigdy nie upodobnię się do księcia polskiego Bolesława…" Kosmas w "Kronice Czechów" o Polakach

Z piskiem opon po bezdrożach. Rajdy automobilowe w dwudziestoleciu międzywojennym

Niepodległość na torach. Rozwój przemysłu kolejowego w II Rzeczypospolitej

Laboratorium przyrody dostępne dla wszystkich. Pieniny – pierwszy polski park narodowy

Od Berlina do Szanghaju. Neony w Warszawie po II wojnie światowej

Wyścigi elegancji na Polach Mokotowskich. Warszawskie wyścigi konne

"Dżumy, wojny zmień wyrok/Niechaj słów Twych nie zatracim/Starym, młodym ku radości/Nie poskąp swej miłości". Dżuma w Lesznie w latach 1709–1710

O śmierci Jaśka Kmity. Relacje polsko-węgierskie za panowania Ludwika Węgierskiego

Spór o pomnik świętego w protestanckim mieście. Interwencja królewska w sprawie figury świętego Jana Nepomucena we Wschowie

Zabawa na każdą okazję, czyli kilka słów o "żywych obrazach"

Oczyszczająca moc wody i śmiechu, czyli śmigus-dyngus trzyma się mocno

 

Od zielonej gałązki do wielobarwnej „tyczki”. Tradycja strojenia palm wielkanocnych

Róża i lilia z Sycylii. Wizerunki księżniczki z Palermo, patronki od morowego powietrza na ziemi wschowskiej

Żarty poetów, czyli specyficzne poczucie humoru Wisławy Szymborskiej i… Zbigniewa Herberta

Śmiercicha i nowe lotko. Wielkopolskie zwyczaje śródpościa

Przed południem nie nosi się biżuterii. Modowy savoir-vivre w latach trzydziestych XX wieku

Polskie skrzydła z polskich fabryk. Przemysł lotniczy w II Rzeczypospolitej

Kolejarz to brzmi dumnie. Znaczenie polityczne i status społeczny kolejarzy w II Rzeczypospolitej

"Niechże nas zawsze strzeże twa obrona/Od morowego powietrza, prosimy…" Święty Roch z Montpellier, patron zadżumionych w Lesznie i Wschowie
Poczta, czyli konie rozstawne. Jak spór o spadek przyczynił się do powołania polskiej poczty?

Czułe liściki, pudełka-serca i zawroty głowy. Od kiedy są w Polsce znane walentynki?

Buty na słoninie. Bikiniarze i zbuntowana moda w powojennej Polsce

 

Jak często należy myć włosy? Higiena w polskich domach w czasie okupacji

Brak wolnych mieszkań w Warszawie. O problemach lokalowych siedemnastowiecznych warszawiaków

Śledź u medyków. Bale karnawałowe w przedwojennej Warszawie

Przez śniegi – romantycznie i z fantazją, czyli kuligi w dawnej Polsce

"Ziemniaki na pierwsze… na drugie… na trzecie". Kuchnia w czasie okupacji hitlerowskiej

Kotylion w karneciku. Warszawskie bale na przełomie XIX i XX wieku

Boże Narodzenie w siedemnastowiecznej zagrodzie. Ekspozycja w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

Zbrojne powstanie i cud w Świątyni Jerozolimskiej, czyli skąd się wzięła Chanuka

Szczupaki, karpie, liny, łososie – zwyczajnie lub na kolorowo. Ryba, czyli tradycyjne, postne danie na wigilijnym stole.

Rajskie jabłuszka, pierniczki, gwiazdy i anielskie włosy, czyli magia ozdób choinkowych

 

Od orzechów do odkurzaczy, czyli historia prezentów gwiazdkowych

Polscy krzyżowcy. Piastowie w Ziemi Świętej

Kutia – przysmak wigilijny kresów
„Ani kroku bez Baty”*, czyli kilka słów o czeskim imperium obuwniczym
Jadwiga ku światłu. Historia szczecineckich wolnomularzy

Po polsku u Ducha Świętego. Szkoła i kościół pod wezwaniem Świętego Ducha w Winnipeg, Manitoba w Kanadzie

Weźmij kapłona, ochędoż pięknie a daj na stół” – czyli o czytaniu staropolskich receptur
Łyżka za cholewą, czyli o sarmackich zwyczajach stołowych

Chwalebne skutki uczty kanclerza Mikołaja. O fundacji klasztoru w Henrykowie i powstaniu Księgi henrykowskiej

„Perfectly wonderful”. Helena Modrzejewska za oceanem

Czy tylko syrena reprezentowała stolicę? O dawnych herbach Warszawy

Bitwy, wytworne zabawy…Turnieje i inne obyczaje rycerskie na średniowiecznym Śląsku

Od żółwi do jedwabnych pończoch. Czarny rynek w okupowanej Warszawie

 

„Pieprzno i szafranno, mościa panno” – kilka słów o kuchni staropolskiej

„Aj em e pool”. Informatory i samouczki dla emigrantów w drugiej połowie XIX wieku i w okresie międzywojennym

Spod strzechy na scenę…Wesele szamotulskie – historyczna inicjatywa, współczesna kontynuacja

Niedorzeczne ogłoszenia i absurdalne porady. Primaaprilisowe wydawnictwa Juliana Tuwima i Antoniego Słonimskiego

Żoliborz barakowy, czyli mroczne oblicze II Rzeczypospolitej

Napoje bogów. Początki popularności kawy i czekolady w Europie i w Polsce

W stronę orientalizmu. Podróż Adama i Katarzyny Potockich do Egiptu, Turcji, Syrii i Ziemi Świętej

Reportaże tajnego agenta, poemat i przechwycone listy. Emigracja zarobkowa do Brazylii na przełomie XIX i XX wieku: echa w literaturze i świadectwo w listach ocalonych z pożogi wojennej

 

Król Artur z Torunia. Średniowieczne malowidła ścienne odkryte w kamienicy przy ulicy Żeglarskiej 16

Co jadano na dworze Jana III? O potrawach na siedemnastowiecznym stole

Pierniki dla królów i Marszałka Piłsudskiego. Tradycje patriotyczne w historii toruńskiego piernikarstwa

Gaz na ulicach, czyli krótka historia Gazowni Warszawskiej

Budujemy D.O.M.! Czyli garść fachowych instrukcji z międzywojennego czasopisma „Dom, Osiedle, Mieszkanie”

 

Polska fasola z orzełkiem. Jak w czasach niewoli pielęgnowano tradycje niepodległościowe, uprawiając roślinę strączkową

Piżama plażowa – letni "must-have" międzywojennych elegantek, czyli kilka słów o najwygodniejszym stroju na wakacje

Toruński ród piernikarski ― Rodzina Weese

Wiosna odmładza serca, a Nivea skórę, czyli kilka słów o najpopularniejszym kremie na świecie

Król polskiej floty. MS „Batory” ― komfortowy transatlantyk bohaterem wojennych konwojów

Jak królowa Maria Kazimiera zbożem z Francją handlowała
Stocznia Gdańska. Tutaj wszystko się zaczęło
Czy Tadeusz Kościuszko lubił haftować? Artystyczne zainteresowania Naczelnika
Kraków. Główna siedziba władcy monarszej
Więzienna miłość Małej i Ju, czyli „kocham cię” alfabetem Morse’a
Jak trwoga, to do Boga. O pielgrzymowaniu w piętnastowiecznym Krakowie
Jak spędzano czas wolny na dworze Jana III Sobieskiego?
Pracowita emerytura królowej Bony
Przemoc i rozboje w Warszawie w czasach panowania Jana III Sobieskiego
Moda na choinkę. Drzewko bożonarodzeniowe w polskiej tradycji
Pierwszy polski artysta w Japonii, czyli Juliana Fałata podróż dookoła świata
Bezkopertka lub otwartolist. Skąd się wzięła nazwa „pocztówka”?
„Dlaczego kurek nie boli głowa? Bo zażywają Kogutka!”  Kilka słów o najpopularniejszym środku przeciwbólowym w przedwojennej Polsce
Ciemne sprawki krakowskich żaków

Oryginalnie Wrocław był zamieszkały przez Słowian. Wnioski Anglika z podróży do XIX-wiecznej stolicy Dolnego Śląska

Pałacowe spa królowej Marysieńki. Rzecz o domowych kąpielach i podróżach do wód

Z ziemi włoskiej (i nie tylko) do Polski. Cudzoziemcy w szesnastowiecznej Polsce
Lublin. Międzynarodowe centrum żydowskiego życia naukowego i religijnego
Wakacje z paszportem w Galicji, czyli jak w XIX wieku podróżowano do Krakowa
Gdingen. Kurort warszawskiej society
Sekret toruńskich pierników. słynnych smakołykach z „piernikowego miasta”
 Z wizytą w XIX-wiecznym Poznianiu. Wskazówki dla turystów w Podręczniku dla podróżujących po kontyniencie.
Jajecznica à la Ravaillac, czyli słów kilka o niezwykłej przygodzie Jakuba Sobieskiego w Paryżu
Brytyjczyk zatrzymany w Tykocinie. Relacja z podróży Wać Pana Angielskiego dla „The New Monthly Magazine”
Kłopotliwa przesyłka? Serce Fryderyka Chopina.
Wypad królewicza do Wrocławia
Uprowadzony monarcha ucieka. Porwanie Stanisława Augusta Poniatowskiego
Car Mikołaj królem Polski
Dlaczego "Fabryczna"? Sto pięćdziesiąt lat kolei w Łodzi
Dawne warszawskie drapacze chmur
Ormianie - kultura, pieniądze, egzotyka?
Kraków płonie!

Przypadek niedoszłego królobójcy. Zamach na Zygmunta III Wazę.

Tadeusz z Warszwy. Fikcyjny prawnuk Jana III Sobieskiego

Zagadkowe zabójstwo książęcej małżonki

Ach, cóż to był za ślub!

Gdy Mikołaj był mały. Wczesna edukacja Mikołaja Kopernika
Pierwszy Most na Wiśle. Cud techniki XVI wieku