Amazonka to jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł sądeckiej artystki Marii Ritter. Obraz powstał w końcowej fazie jej twórczości i jest efektem rozmaitych poszukiwań oraz inspiracji artystycznych. Kto wywarł na artystkę największy wpływ i jak wyglądały jej losy?
Na białym koniu, obwiedzionym czarnym konturem, siedzi kobieta. Ubrana jest w długą czarną suknię, która sięga do samej szyi i zakrywa jej stopy. W prawej ręce trzyma uzdę. Na głowie ma czarny kapelusz z rondem, a jej głowa kieruje się w stronę widza. Niestety nie możemy zobaczyć jej twarzy, ponieważ autorka obrazu postanowiła pozbawić scenę detali i zarysowała jedynie kontur kobiecej głowy. Amazonka została namalowana za pomocą dużych, płaskich plam barwnych przy użyciu ograniczonej palety kolorów: bieli, czerni oraz odcieni błękitu. Sylwetkę zarówno kobiety, jak i konia poddano silnej stylizacji i uproszczeniu.
Maria Ritter, "Amazonka", 1960, olej na kartonie, MNS/2360/S, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, praca chroniona prawem autorskim, dzięki uprzejmości muzuem
Obraz powstały w 1960 roku reprezentuje okres, w którym malarka zdecydowała się na stosowanie syntezy oraz ograniczanie gamy barwnej, redukowanej z czasem do odcieni czerni i bieli. Wybór owych uproszczeń był poprzedzony rozmaitymi poszukiwaniami stylu, który na przestrzeni kilkudziesięciu lat malarskiej twórczości ulegał wielokrotnym przemianom. Maria Ritter chętnie zmieniała sposób malowania oraz poszukiwała nowych możliwości ukazywania interesujących ją tematów i motywów.
Maria Ritter, "Autoportret, ok. 1928, olej na tekturze, MNS/2359/S, ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, praca chroniona prawem autorskim, dzięki uprzejmości muzuem
Malarka urodziła się 11 października 1899 roku w Nowym Sączu w poważanej rodzinie Ritterów. Jej ojciec Feliks był adwokatem i filantropem, a także właścicielem sklepu korzennego. Maria Ritter w latach 1921–1927 studiowała na Akademii Sztuk Pięknych (ASP) w Krakowie. U Wojciecha Weissa pobierała nauki malarstwa sztalugowego, a u Xawerego Dunikowskiego uczyła się rzeźby. Na przełomie 1924 i 1925 roku wyjechała do Francji, gdzie studiowała w pracowni słynnego artysty awangardowego Fernanda Légera oraz miała okazję spotykać się z polskimi artystami z krakowskiej ASP, przebywającymi wówczas na stypendium pod kierownictwem Józefa Pankiewicza. Malarka wielokrotnie odwiedzała Luwr i kopiowała prace dawnych mistrzów włoskich i holenderskich. W latach trzydziestych XX wieku odbyła również podróż do Włoch, gdzie podziwiała zwłaszcza tajniki malarstwa ściennego.
Wnętrze zielonego saloniku z pracami autorstwa Marii Ritter, Galeria Marii Ritter, Oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, fot. Jacek Kurzeja, dzięki uprzejmości muzuem
Twórczość Ritter była bardzo różnorodna. Malowała portrety, pejzaże, martwe natury, kompozycje abstrakcyjne, a także dzieła o tematyce sakralnej. W latach dwudziestych XX wieku artystka, pod wpływem nauczania akademickiego, tworzyła obrazy w konwencji realistycznej. W latach trzydziestych XX wieku zdecydowała się rozjaśnić ciemną paletę barwą i zaczerpnąć z dokonań impresjonizmu i koloryzmu. Na taki krok wpłynęła niewątpliwie jej wizyta w Paryżu, który w dwudziestoleciu międzywojennym był postrzegany jako stolica sztuki europejskiej. Malarka zaczęła stosować syntezę form, która w miarę upływu czasu stawała się coraz silniejsza. Dowód na to stanowią zarówno omawiana Amazonka, jak i prace z lat siedemdziesiątych XX wieku, tworzone nierzadko na granicy z abstrakcją. Widoczne w Amazonce upodobanie do stylizacji postaci można dostrzec także w jej twórczości o charakterze religijnym. Ritter była autorką wielu realizacji sakralnych – zarówno obrazów, jak i malowideł zdobiących ściany świątyń. W swoich dziełach inspirowała się zwłaszcza sztuką średniowieczną i bizantyjską.
Amazonka znajduje się obecnie w Galerii Marii Ritter i Starych Wnętrzach Mieszczańskich, oddziale Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Ekspozycja prac artystki została zaaranżowana w jej rodzinnej kamienicy mieszczańskiej stojącej na nowosądeckim rynku.
Justyna Stasiek-Harabin
Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
