Na fotografii członkinie lwowskiego oddziału Legii dumnie pozują w żołnierskich mundurach i czapkach, z karabinami maszynowymi z boku. Żołnierki te odegrały znaczącą rolę w wojnie polsko-bolszewickiej, szczególnie w walkach o Wilno. Ich zaangażowaniu i wysiłkom zawdzięczamy jednak o wiele więcej niż utrwalenie granic niepodległej Polski. Wykonały milowy krok w drodze do równouprawnienia kobiet i mężczyzn nie tylko na froncie, ale we wszystkich dziedzinach życia.
Pobierz wzór symbolizujący odwagę polskich kobiet!
Zobacz jak zrobić przyprasowankę: film z instrukcją
Od czasu rozbiorów Rzeczpospolitej Polki angażowały się w starania o odrodzenie państwa. W XIX wieku, wobec zasad panujących w tradycyjnie patriarchalnym społeczeństwie, musiały koncentrować się na pracy u podstaw, przede wszystkim kształtowaniu postaw patriotycznych poprzez szeroko rozumianą edukację. Te, które chciały chwycić za broń i bezpośrednio włączyć się w walkę zbrojną, musiały to czynić w męskim przebraniu, wbrew prawu i bez zgody mężów czy ojców, łamiąc obowiązujące zasady. Nie bez powodu równocześnie w całej Europie kobiety coraz głośniej mówiły o swoich prawach. Również w Polsce rozwijał się ruch emancypacji, który zrealizował się ostatecznie w przyznaniu Polkom prawa wybierania, ale też bycia wybieranymi, w elekcji pierwszego polskiego demokratycznego parlamentu w 1919 roku.
Autor nieznany, Żołnierki z Ochotniczej Legii Kobiet, Lwów 1919, odbitka na papierze żelatynowo-srebrowym, Muzeum Wojska Polskiego
Jednakże już podczas I wojny światowej, której losy miały zdecydować o odrodzeniu się wolnej Polski, kobiety otrzymały to, o co tak długo walczyły ― miejsce w armii i konkretne, strategiczne zadania na frontach tego międzynarodowego konfliktu. Początkowo działały jako łączniczki, kurierki, sanitariuszki i wywiadowczynie. Kilka z nich weszło w szeregi legionów, jednak wciąż udając mężczyzn. Dopiero w grudniu 1918 roku we Lwowie zrealizowano ideę stworzenia kobiecej formacji wojskowej, pod nazwą Ochotnicza Legia Kobiet. OLK utworzona została z inicjatywy Aleksandry Zagórskiej z Milicji Obywatelskiej Kobiet. Choć początkowo jej członkinie zajmowały się głównie sprawami administracyjnymi i funkcjami pomocniczymi, a zarządzający wojskiem mężczyźni zakładali iż „służbę należy dostosować do fizycznego uzdolnienia i natury kobiecej„ a użycie oddziału „do służby z bronią w ręku oprócz służby wartowniczej jest bezwarunkowo wzbronione”, z czasem służyły we wszystkich rodzajach sił zbrojnych za wyjątkiem lotnictwa i wojsk pancernych. Taka była konieczność trudnej sytuacji walk o całkowitą wolność i niepodległość wszystkich ziem polskich. Takie było również pragnienie kilkuset, a czasem kilku tysięcy Polek, które udowodniły, że są w stanie ponieść ten sam trud walki na froncie co mężczyźni. Niektóre z nich swoje zaangażowanie przypłaciły życiem, inne szykanami, co często jest ceną za przełamywanie stereotypów. Wiele zostało uhonorowanych medalami, w tym najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym ― krzyżem Virtuti Militari.
Odzyskanie przez Polskę niepodległości było możliwe również dzięki zbrojnemu zaangażowaniu Polek, które po raz pierwszy w historii mogły walczyć w swoim własnym imieniu i w żeńskich oddziałach wojskowych.
Małgorzata Grąbczewska
Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
