artefakt to „przedmiot (proste narzędzie) będący dziełem pracy ludzkiej (w odróżnieniu od przedmiotów naturalnych)”. Gdyby jednak głębiej zastanowić się nad tą prostą definicją, okazuje się, że może ona odnosić się do niezliczonej liczby rzeczy. Mamy tu nie tylko do czynienia z fizycznymi przedmiotami, takimi jak dobytek, który wypełnia półki i szuflady naszych domów, czy pięknie oświetlone eksponaty we wnętrzach światowych muzeów, ale również wszystkie idee, pomysły oraz teksty, często uwiecznione jedynie na cieniutkich kartkach. Ludzka działalność otacza nas z każdej strony, a przedmioty, z których na co dzień korzystamy, niejednokrotnie niosą ze sobą dużo ciekawsze historie niż te, które możemy znaleźć w bestsellerowych biografiach.
Wspomnienia zamknięte w niepozornych obiektach muzealnych są niewyczerpanym źródłem inspiracji dla działalności portalu edukacyjnego HISTORIA: POSZUKAJ realizowanego przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, i Muzeum Miasta Gdyni. Portal pozwala na odkrywanie historii nie tylko poprzez wydarzenia polityczne i militarne, ale przede wszystkim sztukę, architekturę, utwory muzyczne i filmowe. Na portalu opowiadamy o losach ludzi żyjących w przeszłości i kształtujących ówczesną rzeczywistość; oprócz władców byli to artyści i artystki, naukowcy i naukowczynie, kolekcjonerzy i kolekcjonerki, działacze i działaczki społeczne, ale też tak zwani „zwykli” obywatele. Wszystko to jest również bliskie założeniom wystawy stałej Muzeum Miasta Gdyni pt. Gdynia – dzieło otwarte, która prezentuje pełną różnorodnych wątków historię poprzez proste opowieści gdynianek i gdynian. Dzieje miasta przedstawiane są za pomocą zwykłych przedmiotów wystawionych w sąsiedztwie fotografii, które pomagają zrozumieć, w jakich okolicznościach i przez kogo te obiekty były użytkowane.
Aparat Tadeusza Wendy, model Goerz Anschütz Ango, pocz. XX w., ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni, fot. Leszek Żurek, dzięki uprzejmości muzeum
Aby pokazać, jak ważnym nośnikiem gdyńskiej historii jest kultura materialna, HISTORIA: POSZUKAJ i Muzeum Miasta Gdyni połączyły siły i przygotowały cykl warsztatów dla młodzieży szkolnej. Punktem wyjścia do wszystkich zajęć były cztery obiekty znajdujące się w muzealnych zbiorach: pieczęć, aparat fotograficzny, zegarek kieszonkowy oraz kapelusz. Każdy z nich związany jest z historią miasta z okresu dwudziestolecia międzywojennego, jak również z zakładami rzemieślniczymi, które w tym czasie istniały w Gdyni. Uczniowie uczestniczący w projekcie mieli okazję nie tylko omówić cechy charakterystyczne danego obiektu, ale też zastanowić się nad własną i lokalną historią poprzez udział w warsztatach typograficznych, fotograficznych, zegarmistrzowskich i modniarskich. Do każdego z czterech rodzajów zajęć mogły zgłosić się dwie grupy ze szkół podstawowych (VII i VIII klas) oraz szkół ponadpodstawowych.
Zegarek kieszonkowy z dewizką z zakładu zegarmistrzowskiego Józefa Kliksa z Gdyni, 1933, ze zbiorów Muzeum Miasta Gdyni, fot. Leszek Żurek, dzięki uprzejmości muzeum
Niniejszy zeszyt edukacyjny jest nie tylko formą podsumowania tego, co zadziało się na każdym z warsztatów. To również próba podzielenia się dobrymi praktykami oraz pomysłami na to, jak twórczo podchodzić do kultury materialnej, nawet tej tak bardzo od nas odległej. Na końcu zeszytu znajduje się kilka wskazówek dla nauczycieli, które mogą okazać się pomocne podczas prowadzenia lekcji.
Obyśmy wszyscy umieli znaleźć w przedmiotach ich skrywane piękno – tego chcielibyśmy Państwu życzyć po lekturze tego zeszytu!
Publikacja jest dostępna tylko w formacie pdf:
artefakty_NIMOZ_Historia_Poszukaj.pdf
Powrót
