Wiek XVIII to z jednej strony czas politycznego upadku Rzeczypospolitej, z drugiej jednak okres, w którym zostały podjęte liczne próby reformy państwa. To czas ścierania się poglądów sarmackich z oświeceniowymi. Stulecie, które, jak to zwykle bywa w historii, nie podlega łatwej ocenie. Na portalu HISTORIA: POSZUKAJ opublikowaliśmy wiele tekstów poświęconych epokom saskiej i stanisławowskiej. Proponujemy Państwu wybór artykułów, które mogą być inspiracją i ciekawym pretekstem do twórczej dyskusji z uczniami.
W naszym zestawie opieramy się na materiałach, w których znaczną rolę pełnią dzieła sztuki i eksponaty muzealne. Dzięki nim możemy nie tylko pogłębić wiedzę historyczną, ale przede wszystkim zbliżyć się do atmosfery epoki. Nasz skrypt nie jest prostym nawiązaniem do podręcznikowej wiedzy na temat XVIII wieku w Polsce. Ukazuje raczej możliwości pracy z ciekawymi źródłami i zwraca uwagę na sposoby wykorzystania związanych z omawianą epoką eksponatów z polskich placówek muzealnych. Pakiet składa się z trzech części oraz propozycji ćwiczeń.
Regalia królowej Marii Józefy: korona, berło i jabłko, Johannes Heinrich Köhler, 1733; Muzeum Narodowe w Warszawie, fot. P. Ligier, Muzeum Narodowe w Warszawie, dzięki uprzejmości muzeum
W części I prezentujemy artykuły, które mogą być pomocne w charakterystyce czasów saskich. Umieściliśmy w niej nie tylko ciekawy materiał faktograficzny odnoszący się do historii politycznej, ale także ukazujący bogactwo kultury materialnej oraz zawierający informacje dotyczące mentalności szlacheckiej. Pragniemy również podkreślić znaczenie przeprowadzonej wówczas reformy szkolnictwa.
Marcello Bacciarelli, Portret Stanisława Augusta w stroju koronacyjnym, 1764, Zamek Królewski w Warszawie, licencja PD, Wikimedia Commons
W części II zebraliśmy artykuły poświęcone postaci króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego mniej znanym oświeceniowym, reformatorskim przedsięwzięciom na polu kultury, gospodarki i organizacji państwa. Nie brakuje też ciekawostek przybliżających obraz epoki – na przykład odnoszących się do kulinariów.
Fragment Bitwy pod Racławicami (fragment z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki), obraz namalowany przez zespół malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka, 1893-1894, Panorama Racławicka – oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu, licencja PD, źródło: media społecznościowe muzeum
W części III, poświęconej Tadeuszowi Kościuszce i insurekcji, prezentujemy teksty przynoszące nietypowe spojrzenie na naszego bohatera narodowego. Proponujemy także materiały, które pozwolą zwrócić uwagę na zawarte w ikonografii symbole, ważne dla odbiorców dzieł malarskich w XVIII wieku.
Pobierz:
Odrodzenie_w_upadku_Polska_w_XVIII_wieku.pdf
Posłuchaj podcastów:
Czy Tadeusz Kościuszko lubił haftować? Artystyczne zainteresowania naczelnika
Przepis na nieudane porwanie króla, czyli uprowadznie Stanisława Augusta Poniatowskiego
Sprawdź swoją wiedzę:
Lekcje on-line:
Na dworze ostatniego króla Polski
Powrót
