kompozytor w poznaniu wywołuje powstanie

Wszędzie powiewają biało-czerwone flagi. Na ulicach stoją gęste szpalery wzruszonych ludzi. Rzesze młodzieży wiwatują na cześć niezwykłego gościa. Ogromny tłum śpiewa pod hotelem „Bazar” pieśni patriotyczne. Poznań wita Ignacego Jana Paderewskiego.

25 grudnia 1918 roku na pokładzie brytyjskiego okrętu „Concord” przypłynął z Londynu do Gdańska Ignacy Jan Paderewski. Był jednym z najbardziej znanych wówczas na świecie Polaków – elektryzującym publiczność sal koncertowych wirtuozem fortepianu, fundatorem Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, współzałożycielem (wraz z Henrykiem Sienkiewiczem) Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, istniejącego w Szwajcarii od 1915 roku.

fotografia przedstawiajaca Paderewskiego z cylinderw w dłoni wśród kobiet, mężczyzn i dzieci

Ignacy Jan Paderewski w Poznaniu wśród witających go osób, 27 grudnia 1918, licencja PD, źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe


W latach I wojny światowej działał na rzecz niepodległości Polski. Blisko współpracował z Komitetem Narodowym Polskim, utworzonym przez Romana Dmowskiego. Wyjątkowa pozycja artystyczna Paderewskiego umożliwiła mu dotarcie do prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona i skłonienie go do poparcia postulatu odbudowy państwa polskiego. W grudniu 1918 roku artysta zmierzał do Warszawy z misją doprowadzenia do kompromisu pomiędzy uznawanym przez państwa zachodnie Komitetem Dmowskiego a sprawującym faktyczną władzę w Warszawie Józefem Piłsudskim.

Przejazd Paderewskiego przez Poznań w dorożce, tłum wiwatuje

Pocztówka z obrazem Leona Prauzińskiego przedstawiającym przyjazd Paderewskiego do Poznania w towarzystwie oficerów angielskich w czwartek 26 grudnia 1918 r., Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, licencja PD, źródło: powstaniewielkopolskie.ipn.gov.pl

 

Droga wirtuoza-polityka wiodła przez Poznań, wciąż jeszcze pozostający pod zwierzchnictwem Niemiec. Władze niemieckie usiłowały nie dopuścić do przyjazdu Paderewskiego do stolicy Wielkopolski. Przybycie pianisty 26 grudnia 1918 roku wywołało niesłychaną radość poznaniaków. Przed hotelem „Bazar”, stanowiącym symbol pracy organicznej i oporu przeciwko germanizacji, zgromadziła się wielotysięczna manifestacja patriotyczna. Ponad tłumem unosiły się niezliczone sztandary polskie i flagi państw alianckich.

Dworzec Główny w Poznaniu, Paderewski stoi przy pociągu, otoczny tłumem mężczyzn

Pojawienie się artysty na balkonie „Bazaru” wzmogło entuzjazm. Demonstracja przeciągnęła się do następnego dnia. Rozwścieczyło to Niemców. Żołnierze zaczęli zrywać polskie flagi. Zdemolowano lokal Naczelnej Rady Ludowej (powołanej 10 listopada 1918 roku instytucji reprezentującej ludność polską). Strzały oddane w kierunku hotelu, w którym zatrzymał się Paderewski przesądziły o wybuchu powstania wielkopolskiego.

pocztówka przedstwia walczących żołnierzy polskich na moście. w tle kamienice

Pocztówka z obrazem Leona Prauzińskiego przedstawiającym walki na przedmieściach Poznania (przed mostem Chwaliszewskim), Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, licencja PD, źródło: powstaniewielkopolskie.ipn.gov.pl 

 

27 grudnia do akcji przystąpiły podziemne oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) oraz legalnie działającej Straży Ludowej. Ludność Poznania rozpoczęła zrywanie niemieckich flag, szyldów, napisów i tablic. Powstańcy opanowali Poznań do 6 stycznia 1919 roku. Walki w całej Wielkopolsce zakończył rozejm w Trewirze, do którego podpisania Niemcy zostali zmuszeni przez aliantów 16 lutego 1919 roku. Zabór pruski był wolny. O ostatecznym kształcie granicy zadecydowano w traktacie wersalskim z 28 czerwca 1919 roku.

Ewa Olkuśnik

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
Poznań woj. wielkopolskie
Krzyżacy pokonani w Krakowie. Pomnik Grunwaldzki i Plac Jana Matejki w Krakowie

Hotel? Restauracja? A może… galeria handlowa? O poznańskim Bazarze

Uzbrojenie Wojska Wielkopolskiego 1918–1919. Powstańczy rynsztunek na zdjęciach ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego

W kurtce koloru "Feldgrau", ale z orłem na rogatywce. Mundury Wojska Wielkopolskiego w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

Gdzie Mieszko I kruszy bałwany. Walka Edwarda Raczyńskiego o poznańską Złotą Kaplicę