Pierwsze złoto olimpijskie dla Polski

Występ Haliny Konopackiej na Igrzyskach w Amsterdamie w 1928 roku

W Amsterdamie wita sportowców zimny, deszczowy dzień. Zawodniczki – dyskobolki mają powody do niepokoju. Chłód, wilgoć, miękkie podłoże, śliski dysk nie wróżą nic dobrego. Z szatni, przez długi tunel, wychodzi na stadion piękna, wysoka kobieta. Spogląda na powiewające tu i ówdzie biało-czerwone chorągiewki, słyszy dopingujące okrzyki. Halina Konopacka bardzo pragnie zdobyć medal olimpijski.

 

Letnie Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie w 1928 roku były wyjątkowe. Nie tylko wprowadzono nowy element ceremonii otwarcia (odtąd na czele maszerujących sportowców miała kroczyć ekipa z Grecji), ale też po raz pierwszy dopuszczono kobiety do udziału w konkurencjach lekkoatletycznych. 31 lipca reprezentantka Polski – Halina Konopacka –ustanowiła rekord świata, posyłając dysk na odległość 39,62 m, i zdobyła złoty medal olimpijski. „Przegląd Sportowy” tak relacjonował przebieg drugiej kolejki rzutów: „Wchodzi w koło Konopacka, skupia się cała – chce rekordu. Rozmach, szybki nadzwyczaj obrót, mały czeczotkowy dysk leci bardzo płasko, ale dzięki doskonałemu ułożeniu w powietrzu sunie daleko. Krótka chwila oczekiwania i pada hen z dala od chorągiewek – koło ostatniej linii 40 metrów. Taki rzut musi zrobić efekt!”

Halina Konpacka podczas rzutu dyskiem, Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie, 1928, zbiory: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Polską ekipę ogarnęła euforia. Na maszt wciągnięto biało-czerwoną flagę, a podczas grania Mazurka Dąbrowskiego z oczu zapewne nie tylko Konopackiej popłynęły łzy. Choć był to pierwszy złoty krążek w historii polskich występów na igrzyskach, „Przegląd Sportowy” podkreślał mocarstwową pozycję Polski.

Halina Konopacka podczas pchnięcia kulą, Międzynarodowe zawody lekkoatletyczne na Stadionie Wojska Polskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, 1930, zbiory: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Bohaterka wydarzenia urodziła się 26 lutego 1900 roku w Rawie Mazowieckiej. Kilka lat później, wraz z rodziną, przeprowadziła się do Warszawy. W domu Konopackich dbano o wszechstronny rozwój dzieci. Przykładano wagę zarówno do wykształcenia, jak i do wyrabiania tężyzny fizycznej. Marta Grzywacz przytacza fragment wspomnień Haliny Konopackiej, dotyczący pierwszych kroków w sportowej rywalizacji w tzw. ogrodach Raua w Warszawie: „No więc właśnie w tym ogródku grałyśmy w jakąś grę, w której należało rzucić piłką jak najcelniej. I ja wygrałam. Otrzymałam w nagrodę dużą, kolorową piłkę. Szłam potem, trzymając ją z całej mocy, aby nikt z chłopców nie wyrwał mi tego, co wygrałam po raz pierwszy w życiu”.

Halina Konopacka-Matuszewska, fotografia portretowa, 1936, zbiory: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Halina w wieku szkolnym odznaczała się wybitną sprawnością fizyczną, ale – jak sama przyznawała – wzrastała w cieniu brata Tadeusza (piłkarza, zawodnika warszawskiej Polonii) i nie myślała o wyczynowym uprawianiu sportu. Co więcej, posiadała spore zdolności literackie i plastyczne. Mimo to w 1923 roku, zachęcona przez koleżanki, zaczęła trenować w Akademickim Związku Sportowym. Szybko przyszły pierwsze sukcesy – mistrzostwo Polski w rzucie dyskiem i pchnięciu kulą (1924). Konopacka była bardzo wszechstronną sportsmenką. Uprawiała rzut oszczepem, skok wzwyż i skok w dal. Ogółem zdobyła 27 tytułów mistrzyni Polski w różnych konkurencjach. Ponadto jeździła konno, grała w tenisa i koszykówkę. Jej prawdziwą pasją stało się narciarstwo. Zimą 1928 roku, przed igrzyskami w Amsterdamie, trenowała w Krynicy. Reporterom „Przeglądu Sportowego” wyznała: „Narciarstwo świetnie mi robi. Pracują harmonijnie ręce i nogi. Zakaz PZLA [Polskiego Związku Lekkiej Atletyki] używania przez olimpijczyków nart w zimie był niesłuszny. Narty to doskonała zaprawa dla lekkoatletów”.

Wybory do Sejmu w 1930 roku w Warszawie, Minister skarbu Ignacy Matuszewski z żoną Haliną Konopacką- Matuszewską w drodze do lokalu komisji wyborczej przy ulicy Nowowiejskiej, zbiory: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Halina Konopacka zakończyła karierę wyczynową w 1931 roku, ale nadal dbała o formę i amatorsko uprawiała ulubione dyscypliny. Zajmowała się także promocją sportu wśród kobiet. Popularność wprowadziła złotą medalistkę na salony stołecznej elity. 28 grudnia 1928 roku poślubiła pułkownika Ignacego Matuszewskiego – znanego polityka obozu piłsudczykowskiego. We wrześniu 1939 roku wraz z mężem wzięła udział w brawurowej akcji wywiezienia za granicę złota Banku Polskiego. Po II wojnie światowej pozostała na emigracji. Zmarła w Stanach Zjednoczonych 28 stycznia 1989 roku.

Ewa Olkuśnik

 

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook

Uśmiech Fortuny. Skok Wojciecha Fortuny w Sapporo

Nordycki triumf w Zakopanem. Narciarskie mistrzostwa świata w Zakopanem w 1939 roku
Sport z potrzeby serca, czyli Bronisław Czech
„Cała Polska trzyma kciuki za Górnika”. Udział Górnika Zabrze w finale Pucharu Zdobywców Pucharów największym osiągnięciem polskiej klubowej piłki nożnej

Narciarka z pokolenia Kolumbów. Helena Marusarzówna (1918–1941)

Pierwsza dama białego sportu. Jadwiga Jędrzejowska w finałach turniejów wielkiego szlema

Lodowy wojownik z Katowic. Jerzy Kukuczka – pierwszy polski zdobyw­ca Korony Himalajów i Karakorum