Tamara Łempicka to najprawdopodobniej najsłynniejsza polska malarka. W latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku. należała do najmodniejszych portrecistek Paryża, a w latach czterdziestych podbijała Hollywood. Na czym polegał fenomen jej sukcesu?
Gdy w 1932 roku. Łempicka udzieliła wywiadu warszawskiemu tygodnikowi „Świat”, reporter rozpisywał się: „Sylweta zupełnie paryska. Duże, jasne, wnikliwe oczy, włosy blond i nos grecki, lekko zgarbiony. Usta ukarminowane i paznokietki wymanikiurowane ochrą. Wzrost, jak na kobietę, pokaźny. Stroje wymarzone, futra najdroższe! Budzi zaciekawienie już swoją prezencją”. Łempicka w tym czasie była nie tylko utalentowaną malarką. Była gwiazdą.
Tamara Łempicka (Tamara de Lempicka), lata 30, licencja PD, Wikimedia Commons
Artystka zadebiutowała dziesięć lat wcześniej na paryskiej wystawie Salon d’Automne (Salonu Jesiennego) w 1922 roku. Młoda malarka szybko zdobyła uznanie publiczności i zainteresowanie prasy. Do Paryża przyjechała w 1918 roku, uciekając z mężem i córką z Petersburga ogarniętego rewolucją październikową. Zachęcona przez siostrę, studentkę architektury, zapisała się do prywatnej szkoły artystycznej. Z jednej strony rozwijała swoją dawną pasję, a z drugiej ― chciała na malarstwie dobrze zarabiać i utrzymać w ten sposób rodzinę.
Obraz Tamary Łempickiej na okładce tygodnika „Świat”, 1930, licencja PD, źródło: Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa
Łempicka doskonale wpisała swoją twórczość w nurt art déco, łącząc prostotę form z dekoracyjnością, a nowoczesność z nawiązywaniem do sztuki dawnych epok. Niewątpliwy talent artystyczny początkująca artystka wzmacniała doskonałą autokreacją. Zniknęła Maria Łempicka, z domu Gurwik-Górska ― narodziła się Tamara de Lempicka. Do dziś nie wiadomo, gdzie i kiedy się urodziła: w Warszawie czy Moskwie, w 1896 czy 1898 roku?
Tamara Łempicka, portret ilustrujący artykuł Warszawianka ― atrakcją wystaw paryskich, „Świat” nr 2, 9 stycznia 1932, licencja PD, źródło: Polona
Szykowna mieszanka tradycji i nowoczesności, proponowana przez Łempicką, szybko trafiła w gusta paryskich klientów. W latach dwudziestych i trzydziestych artystka stała się rozchwytywaną portrecistką, malowała po kilkanaście godzin dziennie. Była szczególnie uwielbiana przez zamożną burżuazję ― bogate paryżanki zamawiały u niej portrety naturalnej wielkości.
Tamara Łempicka, Martwa natura, 1950, Muzeum Mazowieckie w Płocku, fot. Dariusz Krakowiak, dzięki uprzejmości muzeum
Niektórzy krytycy zarzucali jej zbyt odważne eksponowanie na obrazach nagiego kobiecego ciała: młodego, sprężystego, często emanującego erotyzmem. Wszelkie kontrowersje wokół jej twórczości tylko powiększały popularność malarki, szczególnie w paryskiej atmosferze szalonych lat dwudziestych. Twórczość Łempickiej splatała się zresztą ściśle z dekadenckim życiem prywatnym: głośnymi romansami oraz otwartą biseksualnością. Uważana była za piękność epoki, a jej podobizny publikowały luksusowe magazyny, takie jak „Harper’s Bazaar”.
Tamara Łempicka, Lassitude (Znużenie, Kobieta siedząca na krześle), 1927, Muzeum Narodowe w Warszawie, licencja CC-BY, źródło: Cyfrowe MNW
W 1938 roku Łempicka zdecydowała się na wyjazd do Stanów Zjednoczonych wraz z drugim mężem, austro-węgierskim baronem Raoulem Kuffnerem. W latach czterdziestych w Hollywood początkowo zyskała rozgłos dzięki barwnej legendzie artystki-dekadentki oraz znakomitym przyjęciom, jakie urządzała z mężem. Zmiany w powojennej sztuce sprawiły jednak, że wypracowana przez nią estetyka przestała się podobać. Malarka eksperymentowała jeszcze z nowymi prądami artystycznymi, ale powoli porzucała malarstwo. Zmarła w 1980 roku. w Meksyku, a prochy artystki ― zgodnie z jej życzeniem ― rozsypano nad kraterem wulkanu Popocatepetl.
Karolina Dzimira-Zarzycka
Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU