Pomimo że Polska w okresie międzywojennym była jednym z nielicznych krajów prowadzących własne badania nad telewizją, na opracowanie pierwszych krajowych odbiorników telewizyjnych musieliśmy czekać aż do 1947 roku.
Systematyczne prace nad wprowadzeniem telewizji w Polsce rozpoczęto w Państwowym Instytucie Telekomunikacyjnym w Warszawie w 1935 roku. Efektem działań związanych z techniką przekazywania na odległość obrazów ruchomych było przystąpienie do zbudowania we współpracy z Polskim Radiem pierwszej eksperymentalnej stacji telewizyjnej w stolicy. Pokaz próbnej transmisji telewizyjnej odbył się podczas Dorocznej Wystawy Radiowej w Warszawie w 1939 roku. Niestety dalsze plany związane z zaczęciem emisji stałego programu telewizyjnego zostały przerwane wybuchem II wojny światowej.
Prototyp odbiornika telewizji 441-liniowej „W-347”, produkcja Państwowy Instytut Telekomunikacyjny w Warszawie, 1947, Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu
Wznowiono je w 1947 roku, co doprowadziło do rozpoczęcia w 1953 roku regularnego nadawania półgodzinnych programów raz w tygodniu, w piątki o godzinie 17.00. Pora emisji była nieprzypadkowa. Dostosowano ją do zawodowych obowiązków aktorów, którzy po występie w telewizji musieli zdążyć na wieczorne spektakle w teatrach. Na przygotowywanie częstszych i dłuższych audycji nie pozwalały trudne warunki pracy w studiu, gdzie przy silnym oświetleniu dla kamer oraz słabej wentylacji temperatura dochodziła do 50º C. Piątkowe programy telewizyjne nadawano do 4 czerwca 1954 roku, z letnią przerwą w 1953 roku wynikającą zarówno z wysokich temperatur panujących w studiu podczas upałów, jak i trudności w znalezieniu aktorów, którzy nie byli zainteresowani występami w telewizji w okresie wakacji.
Prototyp odbiornika telewizji 441-liniowej „W-347”, produkcja Państwowy Instytut Telekomunikacyjny w Warszawie, 1947, Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu
Pierwsze programy oglądano na radzieckich telewizorach „Leningrad”, umieszczonych w klubach i świetlicach zakładowych, przyciągając tłumy telewidzów. Regularne nadawanie programu wzmogło zainteresowanie społeczeństwa telewizją. Skłoniło to władze do dostarczenia na rynek odpowiedniej liczby czarno-białych telewizorów. Jednym z przykładów pierwszych polskich konstrukcji jest znajdujący się w zbiorach Muzeum Poczty i Telekomunikacji prototyp odbiornika telewizyjnego „W-347”. Prezentowany na wystawie stałej egzemplarz o wymiarach 98 x 49 x 54 centymetry w 1947 roku wykonali pracownicy samodzielnego działu Telewizji i Radionawigacji, wchodzącego w skład Państwowego Instytutu Telekomunikacyjnego w Warszawie. Odbiornik w drewnianej obudowie, wyposażony w niewielki ekran, został przekazany do muzeum w 1962 roku przez Ośrodek Szkolenia Zawodowego we Wrocławiu.
Wspólne oglądanie telewizji w świetlicy zakładowej na radzieckim telewizorze „Leningrad”, 1954, „Łączność”, 1954, nr 40
Eksperymentalny okres w historii polskiej telewizji zakończył się z chwilą otwarcia Warszawskich Zakładów Telewizyjnych w 1955 roku. Zakłady, będące podstawową wytwórnią odbiorników w kraju, wyprodukowały na radzieckiej licencji 12-calowy odbiornik „Wisła”. W 1957 roku firma przystąpiła do produkcji pierwszego polskiego telewizora „Belweder I”, konstrukcję opierając na częściach krajowych. W kolejnych latach na jego podstawie opracowywano nowe typy aparatów, takie jak „Turkus” czy „Szmaragd”. To właśnie od odbiornika „Belweder” rozpoczął się okres telewizji masowej, który trwa nieprzerwanie do dziś.
Izabela Kupietz
Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU