Etiuda Rewolucyjna to jeden z najbardziej rozpoznawalnych utworów Fryderyka Chopina. Znają ją właściwie wszyscy, nie tylko melomani. Czy wpływ na jej powstanie miały wydarzenia roku 1830?

Etiudę c-moll op. 10 nr 12 zwana „Rewolucyjną”  Fryderyk Chopin napisał prawdopodobnie w 1831 roku. Tytułu „Rewolucyjna” nie nadał jej kompozytor, lecz jemu współcześni. Bardzo trafnie określa on jednak jej charakter, jak pisze Tadeusz Zieliński, w Etiudzie Rewolucyjnej „Pierwszy akord odzywa się jak wystrzał. A potem już tylko toczy się […] masa brzmień wzburzonych i gniewnych”. Warto wspomnieć, że etiudy są najczęściej utworami służącymi wyćwiczeniu wybranych problemów technicznych,  grywane raczej na lekcjach gry na fortepianie, niż w salach koncertowych. Chopin jako jeden z pierwszych tworzył etiudy tzw. koncertowe – łączące problemy techniki z muzyką o dużych walorach artystycznych.

Gottfried Engelmann,Fryderyk Chopin, litografia wg rysunku Pierre-Roche Vignerona wydana przez Maurice’a Schlesingera w Paryżu, 1833, Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie

Fryderyk Chopin opuścił Polskę w roku 1830 na krótko przed wybuchem Powstania Listopadowego. Przebywając na emigracji wielokrotnie zastanawiał się, czy nie wrócić do kraju i walczyć w obronie ojczyzny. W grudniu 1830 roku pisał do Jana Matuszyńskiego: „Przeklinam chwilę wyjazdu”.

Fryderyk Chopin, etiuda c-moll op. 10 nr 12 zwana „Rewolucyjną”, źródło: Youtube

Gdy dowiedział się o przegranej Polaków zanotował w dzienniku: „O Boże, jesteś Ty! Jesteś i nie mścisz się! Czy jeszcze Ci nie dość zbrodni moskiewskich – albo – alboś sam Moskal! […] A ja tu bezczynny, a ja tu z gołymi rękami, czasem tylko stękam, boleję na fortepianie, rozpaczam”. Mniej więcej w tym czasie powstała Etiuda „Rewolucyjna” - utwór burzliwy, gwałtowny, pełen napięć. Być może Chopin pisał ją „bolejąc na fortepianie”, martwiąc się o dalsze losy ojczyzny.

Dziennik Stuttgarcki, zapis z 8 września 1831, w: Album F. Chopina w Warszawie 1829, fotokopia na prawach oryg., który zag. w Bibliotece Narodowej podczas II wojny światowej, Muzeum Fryderyka Chopina, własn.TiFC

Etiuda Rewolucyjna  jest do dziś jednym z najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych utworów Fryderyka Chopina. Słuchamy jej  w Filharmoniach na całym świecie, ale nie tylko. Etiudę można było usłyszeć w kosmosie, pojawiła się także w „Dniu Świra” Marka Koterskiego, a w Internecie znajdujemy jej dub-stepowe remiksy. Utwór napisany prawie dwieście lat temu inspiruje do dziś. Ostatnio posłużyła nawet dwóm rowerzystom, którzy w pełnym trików synchronicznym przejeździe po specjalnie zbudowanym torze starali się odzwierciedlić jej brzmienie.

Paulina Pieńkowska