Muzyczne wspomnienie Jagiellonów

Tryptyk Jagielloński ANdrzeja Panufnika

Już sam tytuł Tryptyku Jagiellońskiego nawiązuje do czasów, gdy na polskim tronie zasiadali przedstawiciele wywodzącej się z Litwy dynastii. Dzieło jest nie tylko „hołdem dla Jagiellonów”, jak pisał sam kompozytor, lecz kryje w sobie znacznie bardziej skomplikowaną historię.

Tryptyk Jagielloński Andrzeja Panufnika to krótki, siedmiominutowy utwór przeznaczony na orkiestrę smyczkową. Składa się z trzech części: Preambulum, Cantio i Chorea polonica. Utwór przywołuje pamięć o świetności państwa polskiego za czasów panowania potomków Władysława Jagiełły. Jak pisał sam kompozytor: „Utwór jest hołdem dla Jagiellonów, jednej z wielkich dynastii wpływających na Europę Środkową.  Panufnik oddaje ten hołd poprzez muzyczne przedstawienie ducha i klimatu wspaniałych czasów, kiedy na polskim tronie zasiadali najwybitniejsi władcy XV i XVI w. Panufnik przenosi nas w tamte czasy, opierając swoją kompozycję na muzyce polskiej powstałej w epoce Jagiellonów. W Tryptyku Jagiellońskim usłyszymy m.in. fragmenty z Tabulatury organowej Jana z Lublina, pieśni Krzysztofa Klabona i Tabulatury Lutniowej Wojciecha Długoraja.

Drzewo genealogiczne Jagiellonów, źródło: jagiellsalez.hol.es/drzewo-genealogiczne

Co ciekawe, utwór ten związany jest nie tylko z historią Polski w XIV-XVI wieku. Powstał w nawiązaniu do jak najbardziej współczesnych wydarzeń. Panufnik skomponował Tryptyk Jagielloński w 1966 roku, mając już na koncie kilka innych utworów opartych na tematach muzyki staropolskiej. Inspiracją do pisania takich dzieł stała się dla kompozytora odbudowywana po wojnie Warszawa, a w szczególności jej zabytkowe obszary – Stare Miasto czy Trakt Królewski. „Patrząc na odbudowywane, pozornie utracone skarby architektury, postanowiłem podjąć się podobnego zadania na gruncie muzyki”. Zadanie to zrealizował stosując w swoich utworach często zapomniane skarby muzyki polskiej.

Tryptyk Jagielloński został skomponowany w związku z jeszcze jednym wydarzeniem historycznym – przypadającym w 1966 roku 1000-leciem chrztu Polski. Utwór został skomponowany na tę szczególną okazję i wykonany w kościele Notre Dame de France w Londynie.

Jak pisał Calum McDonald: „Trwałym źródłem inspiracji pozostaje dla niego [Panufnika] Polska – jej historia, tradycje narodowe, krajobrazy”. Tryptyk Jagielloński jest tego doskonałym przykładem. Muzycznie nawiązując do Polski Jagiellonów, kompozytor starał się wpłynąć na zachowanie polskiego dziedzictwa kulturowego w ciężkich powojennych czasach.  Dziś utwór ten może przypominać nam o tym, że Polskę i polską kulturę po zniszczeniach II wojny światowej starali się odbudowywać wszyscy – w tym polscy kompozytorzy.

Paulina Pieńkowska

 

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
Kaplica na polu Grunwaldzkim. Upamiętnienie bitwy z 1410 roku
Pruski książę klęka przed polskim królem. Hołd pruski 1525
Nipokorne miasto. Wojna króla Stefana Batorego z Gdańskiem
Początek potęgi Gdańska. Wielki przywilej kazimierza Jagiellończyka
Malbork woj. pomorskie
Nagrobek Władysława Jagiełły w katedrze wawelskiej
II Traktat Toruński obraz Mariana Jaroczyńskiego w Muzeum Okręgowym w Toruniu

Przypadek niedoszłego królobójcy. Zamach na Zygmunta III Wazę.

Pokój toruński 1411 roku. zmarnowane zwycięstwo?
Grunwald woj. warmińsko-mazurskie
Pracowita emerytura królowej Bony
Elżbieta Rakuszanka. Matka królów, kardynała i świętego

Ach, cóż to był za ślub!

Toruń 1466. Wieczysty pokój po latach wojny.

„Bój się Boga! Nie przysięgaj…” Obrady Trybunału Koronnego w Lublinie