Emancypacja na wesoło

Komedia Jana Fethkego "Irena do domu!"

W socrealizmie film, podobnie jak wszystkie inne dziedziny sztuki, musiał mieć odpowiednie przesłanie społeczne. Komedia Jana Fethkego „Irena do domu!” w dowcipny sposób propagowała podejmowanie przez kobiety pracy zawodowej.

 

Tytułowa bohaterka Irena jest kurą domową. Zajmuje się mieszkaniem, gotuje, wychowuje synka, chciałaby jednak pójść do pracy, aby mieć własne pieniądze i być bliżej ludzi. Niestety jej mąż Zygmunt, pracownik dużego zakładu metalurgicznego, kategorycznie się temu sprzeciwia. Uważa, że miejsce kobiety jest w domu i wzdraga się na samą myśl o oddaniu syna do przedszkola czy jedzeniu obiadów w stołówce pracowniczej. W tajemnicy przed mężem Irena robi prawo jazdy i zdobywa pracę w Miejskim Przedsiębiorstwie Transportowym. Ostatecznie przyparty do muru Zygmunt akceptuje pragnienia żony i pozwala jej pracować.

Maria Koterbska i Adolf Dymsza w scenie zabawy plenerowej, fotos z filmu Irena do domu!, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Nie był to ani pierwszy, ani ostatni przypadek w kinie tamtej epoki, w którym bohaterką filmu została silna kobieta pokazująca mężczyźnie, że nie gorzej niż on nadaje się do pracy fizycznej. Ówczesny ustrój kładł bardzo duży nacisk na pełne zaangażowanie kobiet w życie społeczne i konieczność pogodzenia się mężczyzn z takim obrotem spraw. Kino było jednym z najlepszych narzędzi do promowania tej idei.

Hanka Bielicka i Kazimierz Brusikiewicz w jednej ze scen, fotos z filmu Irena do domu!, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

W roli tytułowej wystąpiła Lidia Wysocka. Karierę filmową rozpoczęła jeszcze jako studentka szkoły teatralnej w 1935 roku. Była jedną z najbardziej cenionych aktorek młodego pokolenia. W latach powojennych występowała głównie na estradzie, prowadziła popularny kabaret Wagabunda, nieraz grała też w filmach. Rolę Zygmunta odtworzył Adolf Dymsza, jeden z najlepszych polskich komików, gwiazdor sceny, estrady i srebrnego ekranu już od ponad 30 lat. Ponadto w filmie można było zobaczyć wielu innych cenionych komików, zarówno jeszcze przedwojennych (Helena Buczyńska, Ludwik Sempoliński), jak i tych młodszych, których wielkie kariery dopiero się rozpoczynały (Hanka Bielicka, Kazimierz Brusikiewicz).

Lidia Wysocka i Adolf Dymsza jako Irena i Zygmunt Majewscy, fotos z filmu Irena do domu!, Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

Wielką atrakcją filmu okazał się udział Marii Koterbskiej. Pojawienie się na srebrnym ekranie najpopularniejszej polskiej piosenkarki stanowiło sensację. Mimo że występowała jedynie w epizodzie, liczne artykuły prasowe zapowiadały „najnowszy film z Dymszą i Koterbską”. W niektórych anonsach zupełnie pomijano odtwórczynię roli tytułowej. Koterbska zagrała piosenkarkę na niedzielnej zabawie plenerowej. Zaśpiewała dwie piosenki. Wbrew oczekiwaniom utrzymane w tempie żywiołowego fokstrota Najpiękniejsze w świecie oczy nie zdobyły większej popularności, natomiast walczyk Karuzela osiągnął sukces i na długie lata stał się jednym z największych przebojów Marii Koterbskiej.

Dziś, ponad 60 lat po premierze, film Irena do domu! stanowi ciekawy przykład komedii socrealistycznej, przede wszystkim jednak okazję do obejrzenia ulubieńców ówczesnej publiczności w ich popisowych rolach.

Michał Pieńkowski

Powrót ZOBACZ NA OSI CZASU
drukuj wyślij facebook
Architektura socrealistyczna. Cechy stylu
Propaganda sukcesu! Podaj cegłę Aleksandra Kobzdeja w Muzeum Narodowym we Wrocławiu

Od socrealisty do abstrakcjonisty. "Kucie kos" Wojciecha Fangora z Muzeum Warszawy

KOPERNIK. WIELKI ASTRONOM I JEGO EPOKA