POZNAń

WOJ. wielkopolskie

Poznań, obok Gniezna, był jednym z ważniejszych centrów politycznych państwa Polan, a następnie państwa polskiego. Już dwa lata po przyjęciu chrztu Mieszko I ufundował w Poznaniu pierwsze biskupstwo na ziemiach polskich (968).

Katedra poznańska, wielokrotnie odbudowywana i przebudowywana, od wieków znajduje się w tym samym miejscu na Ostrowie Tumskim. Spoczywają tam twórcy państwa polskiego – Mieszko I i Bolesław I Chrobry. Najazd księcia czeskiego Brzetysława zniszczył polityczne oraz religijne centra Wielkopolski (1038) i sprawił, że Kazimierz I Odnowiciel na swą siedzibę wybrał Kraków.Bolesław III Krzywousty przekazał Mieszkowi III Staremu w testamencie (1138) Poznań i Wielkopolskę. Książę zapoczątkował linię Piastów wielkopolskich, która wygasła najwcześniej. Ostatni z Piastów wielkopolskich, Przemysł II, koronował się na króla Polski (1295). Wskrzesił tym samym, wraz z arcybiskupem gnieźnieńskim Jakubem Świnką, ideę zjednoczonego państwa polskiego. Na swej pieczęci majestatycznej umieścił orła i utrwalił ten znak jako herb całego państwa. Przemysł II spoczął na Ostrowie Tumskim w Poznaniu.

Pięć wieków później, w wyniku rozbiorów, Poznań znalazł się w państwie pruskim. W XIX wieku społeczeństwo Wielkopolski wielokrotnie poddawane było silnej presji germanizacyjnej ze strony zaborcy. Kurs germanizacyjny nasilił się po upadku powstania listopadowego, a wraz ze zjednoczeniem Niemiec wszedł w nową fazę. Państwo pruskie, a następnie niemieckie, prowadziło wobec Polaków świadomą politykę zmierzającą do pozbawienia kilkumilionowej społeczności elementarnych wyznaczników tożsamości: języka, wiary oraz ziemi.

Poznań Złota kaplica, fot. A. Jabłońska, licencja CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Antypolska polityka zaborcy wyzwoliła w mieszkańcach tej dzielnicy niespotykany gdzie indziej na ziemiach polskich poziom samoorganizacji, zmierzający do obrony kulturowych i ekonomicznych podstaw życia zbiorowego. Mieszkańcy Poznania i Wielkopolski wyszli z tej konfrontacji zwycięsko. Gdy staniemy przed Teatrem Polskim wzniesionym w Poznaniu w 1875 roku, to na jego frontonie odczytamy napis: Naród sobie – to kwintesencja metody Wielkopolan, którzy codzienną pracą bronili polskości.

Wielkopolska to miejsce dwóch udanych antyniemieckich powstań. Pierwsze z nich poprzedziło wejście Napoleona na ziemie polskie (1806). W jego wyniku Poznań i Wielkopolska znalazły się w Księstwie Warszawskim. Drugie, rozpoczęte pod koniec 1918 roku, przesądziło o powrocie Poznania i Wielkopolski do II Rzeczypospolitej w 1919 roku.

Jerzy Bracisiewicz 

Powrót
drukuj wyślij facebook
 Z wizytą w XIX-wiecznym Poznianiu. Wskazówki dla turystów w Podręczniku dla podróżujących po kontyniencie.
Biała Dama, czyli duch z obrazu. Portret Teofili z Działyńskich w Zamku w Kórniku
Gniezno woj. wielkopolskie